Nederlandse versie – version française ici
De tegemoetkomingen voor personen met een handicap zijn een enigszins verwaarloosd gebied van de sociale zekerheid. Ze krijgen niet veel aandacht en de regelgeving die erop van toepassing is, is tamelijk verouderd. Toch ontvangen gemiddeld meer dan 250.000 personen per maand zo’n tegemoetkomingen. Voor de betrokkenen zijn ze vaak de belangrijkste of zelfs de enige bron van levensonderhoud en een cruciaal middel om een zekere mate van onafhankelijkheid te bereiken.
Daniel Dumont, professor socialezekerheidsrecht en onderzoeker aan het “Centre de droit public et social” van de ULB, heeft samen met Dr. Philippe Mairiaux (emeritus professor arbeidsgeneeskunde aan de Universiteit van Luik) en Dr. Jean-Pierre Schenkelaars (voorzitter van het Nationaal College voor Socialeverzekeringsgeneeskunde en docent aan de UCLouvain) een langdurige studieopdracht uitgevoerd voor rekening van de FOD Sociale Zekerheid. In het onderzoek werd nagegaan hoe handicap in de praktijk wordt gedefinieerd en geëvalueerd in termen van de inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT), de eerste van de twee federale tegemoetkomingen in de sociale zekerheid voor personen met een handicap. Het onderzoek werd uitgevoerd tussen 2022 en 2024 in twee fasen. De eerste fase bestond uit een gedetailleerde analyse van de bestaande situatie, terwijl de tweede een op voorstellen gebaseerde fase was.
De eerste fase van het onderzoek had tot doel licht te werpen op de grote verschillen in de praktijken van de administratie, d.w.z. de Directie-Generaal Personen met een handicap van de FOD Sociale Zekerheid, en op de factoren die deze verschillen verklaren. Daartoe voerden de onderzoekers een exhaustieve analyse uit van de regelgeving, onderzochten ze een grote steekproef van niet-gepubliceerde rechtsleer, hielden ze grondige interviews met een reeks sleutelfiguren en voerden ze een anonieme vragenlijstenquête uit bij alle artsen die belast zijn met de evaluatie van handicaps. Het doel van de tweede fase was om de basis te leggen voor een mogelijke wetgevende en praktische hervorming van de manier waarop handicap wordt beoordeeld met het oog op de toekenning van inkomensvervangende tegemoetkomingen. De aanbevelingen waren gebaseerd op de evolutie van internationale normen inzake handicap, in het bijzonder het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap.
Op basis van talrijke ontmoetingen binnen het Belgische ecosysteem van de handicapsector werden de twee rapporten voorgesteld aan de opdrachtgevende administratie en aan de Nationale Raad voor Personen met een Handicap, het officiële adviesorgaan op federaal niveau.
Beide rapporten kunnen hier gedownload worden:
Eerste rapport: D. Dumont, P. Mairiaux en J.-P. Schenkelaars, Definitie en beoordeling van verdienvermogen inzake inkomensvervangende tegemoetkoming, Fase 1, Analyse van de bestaande situatie, Brussel, Centre de droit public et social de l’ULB, 2023, 174 p.
Tweede rapport: D. Dumont, P. Mairiaux en J.-P. Schenkelaars, Definitie en beoordeling van de handicap inzake inkomensvervangende tegemoetkoming, Fase 2, Hervormingsvoorstellen, Brussel, Centre de droit public et social de l’ULB, 2024, 91 p.
